DE GOUDEN REAAL: HUISUITGEVERIJ VAN L.TH. LEHMANN
Onder de Amsterdamse
imprint De Gouden Reaal verschenen sinds 1995 ruim veertig titels, sommige in
meerdere edities. Het gaat hierbij vrijwel uitsluitend om teksten van L.Th.
Lehmann of werk dat door hem is vertaald. De boekjes komen in beperkte oplage
uit maar zijn niet bibliofiel: ze worden naar behoefte bijgeprint. Uitgeefster
Alida Beekhuis vertelt in een interview met Anton de Goede voor VPRO Boeken het
volgende over haar onderneming: ‘Een
aantrekkelijke tekst, een PC met daarop een grafisch programma, een redelijke
printer en een boekbindcursus. Dat is alles wat nodig is om een
miniuitgeverijtje te beginnen. […]. Omdat één boekje maken al gauw drie
kwartier kost, was de oplage altijd uiterst klein. Van één boekje […] heb ik er
zo’n vijftig gemaakt, maar verder bleef de oplage beneden de 15 en eigenlijk
produceerden wij altijd alleen op aanvraag. […] Ik maak steeds zo’n vijf exemplaren tegelijk; zit er nog
een tikfout in, dan is die ogenblikkelijk te herstellen. Dat is het voordeel
van deze manier van “drukken”’ (5 december 2006). Het resultaat is een uitgeefpraktijk rond een
Nederlandse auteur waarvan ik zo gauw geen tweede voorbeeld heb. De Gouden
Reaal print niet eerder gebundelde of onuitgegeven werk van Lehmann. Een van de
omvangrijkste uitgaven is De muziek van
Louis Lehmann: 41 radiopraatjes bij de VPRO: een keuze uit de ongeveer 450
radiopraatjes van de diskjockey Lehmann die vanaf 1995 ruim tien jaar een
radiorubriek bij de VPRO had. Alle genres kwamen aan bod: klassiek, jazz, pop
en folk. Zuid-Amerika was een constant thema, maar ten gehore kwamen ook Franse
componisten, Turkse tango’s, Griekse draaiorgels en Schotse doedelzakken. De
keuze draaide vooral om onbekende muziek: ‘Ik draai nu eenmaal altijd graag
verwaarloosde componisten, ongeacht de nationaliteit’. De wereld is groter dan
je denkt: die boodschap geeft de immer nieuwsgierige Lehmann de luisteraar mee.
Hij zakt daarbij graag diep terug in de tijd en laat zijn leeftijd nadrukkelijk
meespreken. In 2004 kan hij nog voor de radio zeggen: ‘Voor de oorlog hoorde je
haar nog wel eens op de radio, Delia Murphy.’ Dezelfde ruime thematiek als in
de radiopraatjes vinden we terug in Lehmanns eigen Composities voor piano, een bladmuziekuitgave op A-4 formaat. De
uitgever vermeldt dat de muziekstukken zijn ontstaan in de periode tussen 1938
en 2006. Het gaat vooral om dansmuziek: een Zweedse wals, een Argentijnse
mazurka, veel tango’s, Braziliaanse liedjes, Griekse balletmuziek, maar ook de
‘Unilever suite’, met de mededeling ‘Uit de tijd dat ik bij Lintas werkte op de
reclameafdeling’. In 2011 verscheen bij De Gouden Reaal Scheepsjournaal 28 april tot 8 mei 1948. Het is de tijd dat Louis
Lehmann vanuit Antwerpen met zijn vader, de kapitein, meevoer op de ss. Algorab
naar Livorno. Hij studeerde rechten in Leiden en repeteerde zakenrecht aan
boord. Al gauw had hij genoeg van de tafelgesprekken met de officieren:
‘Verlang naar het eind van de eenzaamheid en van het gezelschap der bevaren kantoorbedienden.
Het is vreemd hoe dicht iets aangenaams naast iets vervelends is. […] Nu is de
zeereis iets onwerkelijks met een vage toon van tijd verknoeien’. Een recente
uitgave is de bundel Jordaankroniek
die vooral gedichten van Lehmann over stadsvogels bevat. Op een dieper niveau
gaat het hier om observaties van een verborgen, onmetelijke wereld die, net als
in de muziek, met nieuwsgierigheid valt bloot te leggen. Een datering
ontbreekt. In een van de gedichten blikt Lehmann vol zelfironie terug op een
‘ludiek protest’ met aanklachten, geschreven op briefjes die hij in flessen in
de grachten gooide, tegen ‘Samkalden of een Lammers, en / ander gespuis’.
Lehmann was toen hij dat deed, zoals hij schrijft, ‘stokoud /, nog net niet
pensionabel’.
L.Th. Lehmann in uitgaven van De Gouden Reaal,
Amsterdam: De muziek van Louis Lehmann:
41 radiopraatjes bij de VPRO. 2006. 48 p., € 10 | Composities voor piano. 2de druk 2009. 84 p., € 11 | Scheepsjournaal 28 april tot 8 mei 1948.
2011. 10 p., € 8 | Jordaankroniek.
2014. 24 p., € 8 (aabeekhuis@hetnet.nl;
zie voor een overzicht van leverbare titels http://www.louislehmann.nl/pdf/LL%20BIBLIOGAFIE-04-14.pdf).
| Eerder verschenen in De Parelduiker 19 (2014), nr. 4-5, p. 150-151 (als onderdeel van de rubriek ‘Schoon & haaks’).
