Valiz, ‘onafhankelijke, internationale uitgeverij op het
gebied van kunst, theorie, kritiek, ontwerp en stadscultuur’, komt verrassend met
een lijvig boek van Bettina Furnée en Ian Horton over Hard Werken, een
Rotterdamse ontwerpstudio die opereerde in de jaren 1979-1994. Het boek bevat
enorm veel afbeeldingen van omslagen, affiches, logo’s, stickers, advertenties
en andere ontwerpen van dit collectief dat bestond uit Willem Kars, Kees de
Gruiter, Tom van den Haspel, Gerard Hadders, Rick Vermeulen en Henk Elinga. Ons
interesseert het gelijknamige tijdschrift van de studio waarvan in de jaren
1979-1982 tien nummers verschenen. Het was een Rotterdams fenomeen, met veel
locaal nieuws, ook op literair gebied. De Engelstalige tekst positioneert de
vormgeving van het blad in de sfeer van internationale designtrends: ‘an early
example of postmodern eclectic design’. De anarchistische lay-out, geïnspireerd
door Piet Schreuders’ tijdschrift Furore en
Andy Warhols Interview, oogt jongensachtig
en verfrissend, maar achteraf ook niet meer bijzonder verrassend. Het valt op
dat Hard Werken flinke subsidies van
de Rotterdamse Kunststichting ontving en toch op verlies draaide. De claim van
‘many mythologies that surround the production’ is dan ineens minder
prikkelend. We horen dat het tijdschrift ‘all the qualities of a pop-legend’
heeft en ‘prey of mythical speech’ vormt. Geldt dit ook buiten Rotterdam? Legendes
betekenen niets voor buitenstaanders. Op de binnenflappen staan foto’s van het
collectief van toen (wakker, ambitieus) en nu (vriendelijk, sadder and wiser) die
meteen doen denken aan het eigentijdse fenomeen van oude rockers die nog
eenmaal de oude tijd willen laten herleven. Hierbij weigert soms de drummer of
bassist een interview, zoals voor dit project
literatuurredacteur van weleer Rien Vroegindewei. De talloze
boekomslagen die Hard Werken voor uitgeverij Bert Bakker ontwierp, ervaar ik achteraf
niet als uitgesproken vernieuwend of afwijkend.
Geleerde verhalen over de postmoderne aanpak bij het collectief dwingen me niet
er nu anders naar te kijken. Hoe dan ook: dit boek is een aantrekkelijke
productie die een voorbeeldig gedocumenteerd tijdsbeeld geeft van Nederlands
design in het laatste kwart van de vorige eeuw.
Bettina
Furnée & Ian Horton, Hard Werken: One
for All. Graphic Art & Design 1979-1994. Amsterdam: Valiz, 2018. 480
pp. € 35,00 (Postjesweg 1, 1057 DT Amsterdam info@valiz.nl)
| Eerder gepubliceerd in De Parelduiker 23 (2018), nr. 4, pp.72-73.
