donderdag 22 september 2016

Hans Bethge hervertaald (Recensie)

HANS BETHGE: DE BEWERKER HERVERTAALD
 
In 1907 publiceerde Hans Bethge (1876-1946) Die chinesische Flöte: een bloemlezing van Chinese klassieke gedichten waarvan tienduizenden exemplaren zijn verkocht. Blijvende bekendheid  genieten deze gedichten als zangtekst in talrijke composities, waarvan Mahlers Das Lied von der Erde de bekendste is. Bethge kende geen Chinees en bewerkte bestaande prozavertalingen, vooral via het Frans. Ook Bethge werd ruim vertaald, onder anderen door Hélène Swarth (1921). Componist en bariton Jan-Paul van Spaendock (1956), wiens tweede verhalenbundel Bankjeszomer onlangs bij Flanor verscheen, waagt zich aan een anachronistisch experiment: een nieuwe vertaling van Bethges bewerkingen. Hij koos in ieder geval voor de gedichten uit Das Lied von der Erde. Zijn uitgangspunt was Bethge ‘zo trouw mogelijk’ te volgen, ‘in betekenis zowel als in metrum.’ De Avalon Pers van Jan Keijser maakte een liefdevol boekje met een fraaie chinoiseristische omslagtekening van kostuumontwerpster Rosanne van Spaendonck, ideaal voor wegdromen bij Mahlers panoramische slotstuk: ‘De aarde is dezelfde overal, / En eeuwig, eeuwig zijn de witte wolken…’. Wilt Idema heeft in zijn bloemlezing (1991) voor de directe vertaling van dit gedicht van Wang Wei 44 woorden nodig waar Van Spaendonck via Bethge op 84 komt. In zijn verantwoording geeft deze grif toe: ‘Met Chinese poëzie heeft deze bundel niet zoveel te maken’.

Hans Bethge, De Chinese fluit (vert. Jan-Paul van Spaendonck). Woubrugge: Avalon Pers, 2014.  32 p. 99 ex. € (Leidse Slootweg 4, 2481 KH Woubrugge avalonpers@hetnet.nl).
Jan-Paul van Spaendonck, Bankjeszomer. Nijmegen: Flanor, 2014. 195 p. € 17,50 (Beijensstraat 30, 6521 EC Nijmegen uitgeverijflanor@gmail.com).


| Eerder verschenen in de rubriek 'Schoon & haaks', in De Parelduiker 20 (2015), nr. 4,  p. 188.