DETLEV VAN HEEST EN J.J. VOSKUIL OVER BEESTEN
Detlev van Heest (1956) is de samensteller van Ik ben ik niet (2014), een bundeling van boekbesprekingen van J.J. Voskuil (1926-2008) uit de jaren vijftig, voorafgegaan door een verslag van gesprekken met Lousje Voskuil. Van Heest publiceert in Beesten fragmenten, toegespitst op dieren, uit zijn briefwisseling met Voskuil. Het is het zoveelste Voskuil-boekje bij De Korenmaat, waar niet toevallig ook Frida Vogels onderdak heeft. De brieven zijn uit de jaren 1999-2001. Bijdragen van Van Heest, die in Japan verblijft, maken het leeuwendeel uit van deze uitgave. Tegenover het Nederlandse varkensleed, staat volgens Van Heest het Japanse berenleed: ‘Geen Japanner zet zich in voor de beren. Elk jaar worden honderden beren doodgeschoten.’ We maken de dood mee van Voskuils poes Masje en de intrede van Dibbes, een nieuwe kat uit het asiel: ‘Ze hadden hem Dimple genoemd, maar dat Engelse gedoe moeten we niet’. De meeste indruk maakt een herinnering van Voskuil aan zijn jeugd. Over zijn geboortestad Den Haag schrijft hij met meer gevoelsdiepte dan over Amsterdam dat later zijn stad werd. De avondwandelingen van Maarten en Nicolien door de Haagse Vruchtenbuurt en aangrenzende wijken, waar Han en Lousje elkaar in de oorlog hadden leren kennen, leveren ook in Het Bureau juist de mooiste passages op. Voskuil schrijft aan Van Heest over een torenkraai, meegenomen uit de Bosjes van Pex, die overdag vrij rondvloog en ’s nachts in zijn slaapkamer in een kooi zat: ‘Op weg naar school zat ze op mijn schouder. Tussen mijn huis en de school waren landjes. Wanneer ik naar binnen ging, vloog ze naar het dak, bleef daar even zitten en vloog vervolgens terug naar huis. [...] Na twee jaar meldde zich in de populieren achter ons huis een minnaar. Ze vloog met hem mee, kwam nog enige tijd ’s avonds terug, maar bleef ten slotte weg. Twee jaar later tijdens de strenge winter van 42 kwamen achterburen waarschuwen dat er een zieke kraai op hun balkon zat. Ik herkende haar meteen en ze was eenmaal in huis ook meteen gewend. Toen ze was opgeknapt, is ze weer weggevlogen, dit keer voorgoed.’ Het is het scenario van een veelbelovend kinderboek dat J.J. Voskuil helaas niet heeft geschreven.
Detlev van Heest & J.J. Voskuil, Beesten. Haarlem: De Korenmaat,
2021. 35 pp. 100 ex. € 25 (informatie@hofvanjan.nl)
| Eerder verschenen in de rubriek 'Schoon & haaks', De Parelduiker 26 (2021), nr. 2, pp. 71-72.
