OBSESSIES VAN HAVANK
Havank (1904-1964), pseudoniem van Leeuwardenaar Hans van der Kallen,
schreef zevenentwintig speurdersromans en bereikte ooit een miljoenenpubliek.
Zijn boeken worden al zo’n tien jaar niet meer herdrukt. In een keerboek van
Stichting Mateor staan twee publicaties over Havank. De moord op Havank van Kees Kuiken is een novelle gericht op
Havank-lezers, vol personages uit zijn leven en werk. Tom Sandijck gaat in Havank op Dekema State in op obsessies
van de schrijver. Voor zijn poedel Nicko ontwikkelde hij een aan bezetenheid
grenzende aanhankelijkheid. Toen het dier stierf, baarde hij het op in een met
zijde gevoerde koffer omgeven door kaarsen en witte bloemen en gedroeg zich als
ontroostbare nabestaande. Nicko werd begraven onder een zwerfsteen op Dekema
State in Jelsum bij Leeuwarden, de oude woonstede van de bevriende broers Jan
en Gerard van Wageningen. Daarheen week Havank vaak uit vanuit zijn semipermanent
onderkomen in hotel Amicitia in Leeuwarden. De roman Caviaar en cocaïne (1959) is aan Nicko’s nagedachtenis opgedragen. Extremer
is Havanks obsessie voor het portret van de herenboerin Anna Maria van Burmania
dat hangt in de zaal van Dekema State. Het werd in 1754, op haar
eenentwintigste, geschilderd door B. Accama. Dit portret van een wenkende vrouw
beheerste zelfs Havanks leven: hij ging in zijn eenzaamheid met haar in gesprek
en ontwikkelde volgens Sandijck een seksueel verlangen naar haar. Reproducties
van het portret reisden met Havank mee en hij liet geld na voor een
herbegrafenis van Anna’s beenderen die achteraf verdwenen bleken. Een foto van
Anna ging mee in zijn graf. Het resultaat leest als het scenario van een
Hitchcockfilm: een schrijver met een Triumph Herald met kenteken HVK 55
pendelend tussen een Engelse echtgenote in Londen tegen wie hij opkeek, een
hotel als asiel in zijn geboortestad waar hij uiteindelijk stierf en een
landgoed, waar hij zich met revolver voor het aanbeden portret liet
fotograferen. Zijn weduwe reageerde achteraf verontwaardigd: ‘Ja, dat was
mystiek. En het was een vorm van waanzin! Belachelijk! Hij verknoeide al zijn
tijd in plaats van te schrijven.’ Of vond Havank via poedel Nicko en vrouwe
Anna juist de niet te verstoren verhoudingen die hij zocht en het ware leven hem
niet gaf?
Tom Sandijck, Havank op Dekema State.
Kees Kuiken, De moord op Havank.
Capelle aan den IJssel: Stichting Mateor, 2017. 68 p. + 30 p. 500 ex. € 12,50 (Othello 15, 2907 JD Capelle
aan den IJssel mateor@kpnmail.nl)
| Eerder verschenen in de rubriek 'Schoon & haaks' in De Parelduiker 24 (2019), nr. 1, pp. 73-74.
