BEN WALENKAMP GEËERD
Ben Walenkamp (1940) is een Leids fenomeen. Met zijn onafscheidelijke,
doorleefde Engelse regenjas, witte sjaal, lange grijze haren, baard en pijp
vergroeide hij met zijn vaste stek op het koffieterras op het Gerecht. Een
kring van Titaantjes op leeftijd laat hij met welluidende stem delen in zijn tegendraadse
inzichten over kunst, literatuur en aanpalende zaken. Walenkamp heeft geen PC
of email, maar is goed geïnformeerd en heeft goede smaak als kompas. Generaties
Leidenaren kennen hem als eigenaar van Galerie Walenkamp, spraakmakend door
tentoonstellingen van kunstenaars als Jan Schoonhoven en Ad Dekkers, de linkse
boekhandel Oktober en het bruine jazzcafé De Twee Spieghels, waar saxofonist
Ben Webster vlak voor zijn dood in 1973 zijn laatste concert gaf. Later
organiseerde hij literaire avonden in de sociëteit De Burcht en
poëziemanifestaties in de openlucht, zoals in 2001 een Pessoa-avond vanaf een
waterpodium bij de Vismarkt. Walenkamps meest duurzame en bekendste initiatief vormen
de meer dan honderd muurgedichten die hij met Stichting TEGEN-BEELD overal in de
stad aanbracht. Het bijzondere is dat de gedichten in allerlei talen in het
origineel staan: dus ook in het Russische, Griekse of Georgische alfabet. In de
schaduw van de Pieterskerk heb ik een Russin wel eens zien huilen van
ontroering voor Marina Tsvetajeva’s gedicht ‘Mijn verzen, zo vroeg geschreven’
aan de gevel van antiquariaat Templum Salomonis. Foto’s van in een schok van
herkenning getraceerde gedichten zullen toeristen via mobieltjes duizenden
keren met het thuisfront hebben gedeeld. Walenkamps onvervangbare bijdrage aan
de Leidse stadscultuur heeft nu van de hand van Nancy Stoop een rijk geïllustreerd
boekje opgeleverd. Het is een uitgave van Fragment, de Leidse uitgeverij van
Frank van den Ingh die sinds 2015 in kleine oplage boekjes uitgaf van Maxim
Februari, Don-Aminado, Sarah Hart (De
Parelduiker 2018, nr. 2) en, twee keer, August Willemsen. De rode lijn verwijst naar de schuine
rode lijn van De Stijl, een Leids icoon, maar misschien ook naar Walenkamps afwijkende,
anarchistische inborst. Het boekje leest
als een cultuurgeschiedenis van Leiden over het tijdvak 1968 tot op heden,
waarin Walenkamp onophoudelijk zichtbaar en smaakmakend is geweest. Eerbetoon
aan Marinus van der Lubbe – ook op locatie in Berlijn en Leipzig – en Rembrandt
hoort hierbij. Zonder ideeënman Ben Walenkamp was het in Leiden wel saai
geweest.
Nancy Stoop, De rode lijn.
Leiden: Fragment, 2018. 45 pp. 125 ex. € 20 (uitgeverijfragment@gmail.com)
| Eerder verschenen in de rubriek 'Schoon & haaks' in De Parelduiker 24 (2019), nr. 1, pp. 74-75.
