De debuutbundel Verzen
van H. Marsman (1899-1940) verscheen in 1923. Eigenlijk had zijn debuut rond
1921 Ruimteschemer moeten heten: een
bundel via houtsneden afgedrukte gedichten. Nol Gregoor (1912-2000) onthulde
dit in 1953 in Vrij Nederland. Niels
Bokhove bemachtigde in een antiquariaat een mapje met documentatie uit Gregoors
nalatenschap en reconstrueert hiermee de bundel alsnog voor de
literair-historische reeks De Utrechtse
Boekhoudpers, een uitgave van Salon Saffier. Het gaat hier om de ruim
verantwoorde uitwerking van twee nooit gerealiseerde plannen rond Marsman: een
voor het door twee oud-klasgenoten opgerichte kunstcentrum ‘In die
Coornschuere’ in Delft, waarvan alleen de omslag van Dick de Leur nog rest, en
een voor het Amsterdamse genootschap ‘De anderen’, waarvoor Jan Havermans
houtsneden maakte. Niet van alle gedichten die in de bundel zouden komen, zijn
houtsneden bewaard. Sommige gedichten zijn voor deze gelegenheid afgedrukt in
de schreefloze Futura-kapitaal die bij de gesneden letter van Havermans
aansluit. Alle gedichten zijn in de loop der tijd opgenomen in bundels van
Marsman. Het boekje leest eerder als een variantenverzameling bij de verzamelde
gedichten dan als een aparte bundel. Zo weten we nu dat de prachtige regels
‘maar toen de luiken gleden voor zijn oogen, / draaide de wereld zich een
kwartslag om’, uit het gedicht dat in het
Verzameld werk ‘Gang’ heet, op een romanheld van Dostojevski slaan. In Ruimteschemer heet dit gedicht althans
‘Raskolnikow’.
H. Marsman, Ruimteschemer. Utrecht: Salon Saffier, 2015. 39 p. 75 ex. € 9 (Nachtegaalstraat 55 B, 3581 AD Utrecht info@salonsaffier.nl)
| Eerder verschenen in de rubriek 'Schoon & haaks', in De Parelduiker 20 (2015), nr. 5, pp. 56-57.
H. Marsman, Ruimteschemer. Utrecht: Salon Saffier, 2015. 39 p. 75 ex. € 9 (Nachtegaalstraat 55 B, 3581 AD Utrecht info@salonsaffier.nl)
| Eerder verschenen in de rubriek 'Schoon & haaks', in De Parelduiker 20 (2015), nr. 5, pp. 56-57.
