TRISTAN OP DE KRAKERSRADIO
Het is bekend bij oude
rockers en popmusici: decennia later nog eens de bühne op met de band. Dit voorjaar
zagen we het in Den Haag met Supersister. Een boek over een oud literair tijdschrift
komt ook voor, maar zelden gemaakt door de redactie van weleer. Het gevaar bestaat
dat dan met terugwerkende kracht een mythe wordt gecreëerd waarvan indertijd
niemand op de hoogte was, misschien ook de redactieleden niet. In ieder geval
had ik nooit van een tijdschrift Tristan gehoord waarvan in de jaren
1987-1988 vier nummers verschenen in Nijmegen. Vijfendertig jaar later verschijnt
Dossier Tristan, een collage oude en nieuwe teksten over, uit en rondom
het tijdschrift, aldus een aanbevelingstekst, die ‘korte maar hevige
opflakkering van literair talent gekoppeld aan jeugdige overmoed. De drie
redacteuren van Tristan – Chrétien Breukers, Rob van Erkelens
en Jack van der Weide – staken de koppen weer bij elkaar, stoften oude mappen af,
riepen voormalige strijdmakkers te hulp en maakten een boek dat bij velen de
rillingen over de rug en de tranen over de wangen zal doen lopen.’ Zover gaat
het bij mij niet, maar dit is een intrigerend en origineel boek. Net als het
tijdschrift van weleer is het een eigen beheer uitgave, alleen veel dikker dan
alle nummers samen. Het begint met een foto van de redacteuren, met ijdele
verliteratuurde kapsels, die lijken op novicen uit de Stefan George-clan. Het eerste
nummer doet aan plaatsbepaling: ‘Zijn wij post-modern? Misschien. Zijn wij
post-punk? Opnieuw: misschien. Zijn wij neo-decadenten, neo-romantici of nouveau-realisten?
Het valt nauwelijks te noemen, dat is ook niet nodig.’
Het hilarische hoogtepunt van het boek is de geheel uitgeschreven tekst, inclusief
versprekingen, aarzelingen en interrupties, van een radio-interview met de
redactie uit 1987. De uitzending was op Radio Rataplan, een zender in krakersbolwerk
De Pontanus in Nijmegen. Zulke radio is natuurlijk spoorloos verdwenen, maar jaargenoot
Nederlands en antiquaar van nu Fokas Holthuis nam de uitzending op de
cassetterecorder op én bewaarde het bandje. De ster is interviewer Berend
Immink, nog altijd eigenaar van het Nijmeegse antiquariaat Verzameld Werk, die
door zijn begripsvolle en aandachtige houding (wel vaak met ‘Mm’) wat mij
betreft een voor ‘discourse analysis’ rijpe klassieker heeft gegenereerd over een
jonge, ambitieuze en onzekere studentenredactie. Hij vraagt naar de Wagneriaanse
tijdschrifttitel: ‘Maar het is in ieder geval ook… barstensvol pathos hè?’ CB: ‘Ja,
precies.’ BI: ‘Wagner.’ RE: ‘Dus ja, je
kan niet ontkennen dat wij enige pathetiek mee…’ JW: ‘Wij schuwen de pathos
niet.’ CB: ‘Wij zijn nog jong…’ RE: ‘Ja, we kunnen altijd oud worden en dan
wordt het vanzelf minder, niet waar, dan wordt het allengs soberder…’ BI: ‘De
ziekte die mildheid heet – of niet? [allen lachen en praten]. Even een muziekje
draaien?’ Vervolgens schalt een fragment uit Wagners opera Tristan und Isolde
over de krakersradio.
Jack van der Weide
(red.), Dossier Tristan. Nijmegen 2022. 344 pp € 29,95 (jackvanderweide@gmail.com)
| Eerder verschenen in de rubriek 'Schoon & haaks', De Parelduiker 27 (2022), nr. 3, pp. 72-74.
